مهاجرت تحصیلی

بر اساس آمارهای موجود، تعداد دانشجویان بین المللی در سراسر جهان طی دو دهه گذشته افزایش چشمگیری داشته است. تا سال ۲۰۲۱ بیش از ۶ میلیون دانشجوی بین المللی در کشورهای مختلف مشغول به تحصیل بوده اند که این رقم تقریباً سه برابر تعداد دانشجویان بین المللی در ۲۰ سال پیش است.

در میان این آمار، دانشجویان ایرانی نیز سهم قابل توجهی از مهاجرت تحصیلی به خارج از کشور دارند. طبق گزارش یونسکو در سال ۲۰۲۱، حدود ۷۱۲۴۸ دانشجوی ایرانی در کشورهای دیگر تحصیل می کردند. این روند در سال های اخیر افزایش یافته است، به طوری که بر اساس آمار رسمی دولت ایران در سال ۲۰۲۲، تعداد دانشجویان ایرانی خارج از کشور به بیش از ۹۵۰۰۰ نفر رسیده است.

یکی از مهم ترین مقاصد تحصیلی ایرانیان، ترکیه است. این کشور در سال ۲۰۲۴ میزبان نزدیک به ۳۰۰۰۰ دانشجوی ایرانی بوده که این رقم نسبت به سال ۲۰۲۰ حدود ۱۵۸ درصد رشد داشته است. این آمار نشان می دهد که تمایل دانشجویان ایرانی برای تحصیل در خارج از کشور، به دلایل مختلف از جمله کیفیت آموزشی، فرصت های شغلی بهتر و شرایط اقتصادی، در حال افزایش است.

در این مقاله از ایمیگو، به بررسی مراحل مهاجرت تحصیلی، شرایط و مدارک مورد نیاز، هزینه ها، کشورهای برتر برای تحصیل، مزایا و چالش های این مسیر می پردازیم که برای هر جوان ایرانی می تواند بهترین راهنما باشد.

آمار توزیع جمعیت ایرانیان در مقاصد اصلی مهاجرت تحصیلی

مهاجرت تحصیلی در یک نگاه کلی

بررسی نظام های آموزشی در کشورهای مختلف (از مدارس تا فوق دکتری)

سیستم آموزشی در بیشتر کشورها ساختاری مشابه دارد و تفاوت های آن چندان چشمگیر نیست. معمولا تحصیل در مقطع ابتدایی از سن ۶ یا ۷ سالگی آغاز می شود و در مجموع، دوران تحصیل در مدرسه بین ۱۱ تا ۱۲ سال طول می کشد.

مراحل تحصیل در اکثر کشورها

• دبستان: ۶ تا ۷ سال
• راهنمایی: ۳ تا ۴ سال
• دبیرستان: ۳ تا ۴ سال
• کارشناسی: ۳ تا ۴ سال
• کارشناسی ارشد: ۱ تا ۲ سال
• دکترا: ۳ تا ۴ سال
• فوق دکترا: ۱ تا ۲ سال

تحصیل در مدارس خارج از کشور

در بسیاری از کشورها، از جمله اسپانیا و انگلستان، امکان ادامه تحصیل در مدارس خارجی به ویژه در مقطع دبیرستان وجود دارد. با این حال، هزینه های سالانه این مقاطع ممکن است بیش از ۲۰,۰۰۰ دلار باشد.

همچنین فرآیند اخذ ویزا برای مقاطع دبیرستانی در مقایسه با دانشگاه سخت تر بوده و احتمال ریجکت شدن درخواست ها بیشتر است. بنابراین، توصیه می شود ابتدا دوره دبیرستان را در ایران تکمیل کرده و سپس با مدرک دیپلم برای مقطع کارشناسی در خارج از کشور اقدام کنید.

تحصیل در مقطع کارشناسی در خارج از کشور

برای ورود به دوره کارشناسی در دانشگاه های خارجی، مدرک دیپلم دبیرستان از الزامات اولیه محسوب می شود. به دلیل مدت زمان طولانی دوره (۴ سال) و احتمال کمتر دریافت بورسیه تحصیلی نسبت به مقاطع بالاتر، دانشجویان معمولا باید هزینه بیشتری بپردازند.

با این حال، برخی کشورها مانند آلمان امکان شرکت در دوره های کالج را فراهم کرده اند که در صورت گذراندن یک سال از رشته مرتبط در ایران، امکان تحصیل در دوره های سه ساله کارشناسی نیز وجود دارد.

شرایط پذیرش مقطع کارشناسی در کشورهای مختلف متفاوت است. برخی دانشگاه ها ممکن است آزمون ورودی خاصی داشته باشند، در حالی که برخی دیگر تنها با مدرک تحصیلی و زبان پذیرش را انجام می دهند.

تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در خارج از کشور

تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد (۱ تا ۲ سال) گزینه مناسبی برای کسانی است که با بودجه محدود قصد ادامه تحصیل دارند. برای دریافت پذیرش، داشتن مدرک کارشناسی معتبر ضروری است.

در برخی رشته ها، دانشگاه ها ممکن است حساسیت زیادی روی ارتباط رشته کارشناسی و کارشناسی ارشد داشته باشند، در حالی که برخی دیگر انعطاف پذیرتر عمل می کنند و امکان تغییر رشته را فراهم می آورند.

تحصیل در مقطع دکترا در خارج از کشور

دانشجویان بین المللی در مقطع دکترا اغلب می توانند علاوه بر دریافت بورسیه تحصیلی، به عنوان دستیار پژوهشی یا آموزشی در دانشگاه فعالیت کرده و حقوق دریافت کنند. در اکثر کشورها، داشتن مدرک کارشناسی ارشد شرط اصلی ورود به مقطع دکترا است. با این حال، در برخی کشورها مانند کانادا و آمریکا امکان پذیرش مستقیم از مقطع کارشناسی به دکترا (Direct PhD) نیز وجود دارد که دانشجویان می توانند بدون گذراندن دوره کارشناسی ارشد وارد مقطع دکترا شوند.

مدارک مورد نیاز برای اپلای و مهاجرت تحصیلی در مقاطع تحصیلی

مدارک مورد نیاز برای اپلای در مقطع کارشناسی

مدارک مورد نیاز برای اپلای در مقطع ارشد

مدارک مورد نیاز برای اپلای در مقطع دکتری

اهمیت چاپ مقالات علمی برای تحصیل در خارج از کشور

یکی از بهترین راه ها برای گرفتن ویزای تحصیلی و ادامه تحصیل در دانشگاه های معتبر خارجی، داشتن مقالات علمی منتشر شده در ژورنال های بین المللی است. در سراسر دنیا مجلات علمی زیادی وجود دارند اما تنها تعداد محدودی از آن ها اعتبار بالایی دارند و مقالات آن ها در تحقیقات علمی دیگر مورد استناد قرار می گیرند.

دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد معمولاً تشویق می شوند که مهارت نوشتن مقاله علمی را یاد بگیرند و حداقل یک مقاله در ژورنال های معتبر منتشر کنند. این کار نه تنها باعث تقویت رزومه تحصیلی آن ها می شود، بلکه شانس پذیرش در مقطع دکتری را در بهترین دانشگاه های دنیا افزایش می دهد و امکان تحصیل در کشورهای مختلف را آسان تر می کند.

در واقع، داشتن یک رزومه قوی که شامل مقالات علمی باشد، یکی از اصلی ترین معیارهای دریافت ویزای تحصیلی و ادامه تحصیل در کشورهای خارجی محسوب می شود.

مزایای انتشار مقالات علمی برای دانشجویان

• پذیرش راحت تر در مقطع دکتری
• افزایش شانس دریافت بورسیه تحصیلی از دانشگاه های بین المللی
• فرصت های شغلی بهتر در ادارات، شرکت های خصوصی و مراکز دولتی
• امکان عضویت در هیئت علمی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی
• تسهیل در عضویت در بنیاد ملی نخبگان

بهترین سن برای اپلای و دریافت ویزای تحصیلی

اگرچه در هر سنی می توان برای پذیرش تحصیلی اقدام کرد اما هنگام دریافت ویزا، شرایط سنی اهمیت پیدا می کند. افسر ویزا باید متقاعد شود که هدف شما از مهاجرت، صرفاً ادامه تحصیل است و پس از پایان تحصیلات به کشور خود باز می گردید.

محدوده سنی پیشنهادی برای دریافت ویزای تحصیلی

• کارشناسی: زیر ۲۴ سال
• کارشناسی ارشد: زیر ۳۲ سال
• دکتری: تا حدود ۴۰ سال

آیا مدارک دانشگاه آزاد برای مهاجرت تحصیلی معتبر هستند؟

یکی از سوالات پرتکرار درباره مهاجرت تحصیلی این است که آیا مدرک دانشگاه آزاد مورد قبول دانشگاه های خارجی هست یا نه. پاسخ این است که مدارک دانشگاه آزاد برای مهاجرت تحصیلی هیچ محدودیتی ندارند و همانند مدارک دانشگاه های دولتی معتبر هستند. آنچه در فرآیند مهاجرت تحصیلی اهمیت دارد، معدل، سوابق پژوهشی و رزومه علمی دانشجو است.

نکته: اگر قصد تحصیل در خارج را دارید، داشتن یک رزومه قوی شامل مقالات علمی، معدل بالا و تجربه های پژوهشی می تواند مسیر شما را هموارتر کند.

چه آزمون هایی برای مهاجرت تحصیلی لازم است؟

ده تا از بهترین دانشگاه های خارج از کشور برای مهاجرت تحصیلی

هزینه اپلای و مهاجرت تحصیلی در خارج از کشور چقدر است؟

چگونه بورسیه تحصیلی برای مهاجرت دریافت کنیم؟

بورسیه تحصیلی راهی برای کاهش هزینه های تحصیل در خارج از کشور است. برخی از آن ها فول فاند بوده و تمام هزینه ها را پوشش می دهند، در حالی که برخی فقط بخشی از هزینه ها را تأمین می کنند. این بورسیه ها بر اساس معیارهایی مانند عملکرد علمی، استعداد و شرایط مالی اعطا می شوند.

شرایط لازم برای دریافت بورسیه تحصیلی

برای افزایش شانس دریافت بورسیه، داشتن شرایط زیر ضروری است:

• معدل بالا (معمولاً بالای ۱۵ یا ۱۷ بسته به دانشگاه و کشور)
• مدرک زبان معتبر (آیلتس ۶.۵+ یا تافل ۹۰+ برای دانشگاه های معتبر)
• نمره خوب در آزمون های بین المللی (مانند GRE و GMAT برای برخی رشته ها)
• رزومه قوی شامل مقالات علمی، پروژه های تحقیقاتی و تجربیات کاری
• انگیزه نامه (SOP) قوی که اهداف تحصیلی و دلایل انتخاب دانشگاه را توضیح دهد
• توصیه نامه از اساتید معتبر
• فعالیت های علمی و پژوهشی، کار داوطلبانه یا شرکت در مسابقات علمی
• دریافت ویزای تحصیلی برای اپلای و مهاجرت در خارج

مراحل گام به گام دریافت ویزای تحصیلی

۱- دریافت پذیرش از دانشگاه

اولین و مهم ترین شرط دریافت ویزای تحصیلی، داشتن نامه پذیرش (Acceptance Letter) از یک دانشگاه معتبر در کشور مقصد است. برخی کشورها علاوه بر پذیرش دانشگاه، ممکن است مدارک دیگری مانند بیمه درمانی یا مدرک زبان را نیز الزامی کنند.

۲- جمع آوری و آماده سازی مدارک موردنیاز

برای درخواست ویزای تحصیلی، مدارک مشخصی باید ارائه شود که در بخش بعدی توضیح داده شده است.

۳- تکمیل فرم های درخواست ویزا

هر کشور فرم های مخصوص درخواست ویزا دارد که باید به دقت تکمیل شود. این فرم ها معمولاً در سایت سفارت یا کنسولگری کشور مقصد در دسترس هستند.

۴- پرداخت هزینه ویزا

هزینه ویزا بسته به کشور متفاوت است و معمولاً بین ۵۰ تا ۶۵۰ دلار متغیر است.

۵- تعیین وقت و شرکت در مصاحبه ویزا

برخی کشورها مانند آمریکا، کانادا و انگلستان برای ویزای تحصیلی مصاحبه سفارت را الزامی می دانند. سؤالاتی در مورد هدف از تحصیل، توانایی مالی و برنامه های آینده پرسیده می شود.

۶- انتظار برای دریافت نتیجه ویزا

بررسی درخواست ویزا ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد، بنابراین بهتر است زودتر اقدام کنید.

مدارک مورد نیاز برای دریافت ویزای تحصیلی

هزینه و مدت زمان بررسی ویزای تحصیلی

نکته: بررسی ویزای تحصیلی ممکن است طولانی شود، بنابراین حداقل ۶ ماه قبل از شروع ترم تحصیلی اقدام کنید.

فرصت های اقامت و اشتغال به کار پس از تحصیل در خارج از کشور

روش های تبدیل ویزای تحصیلی به ویزای کاری

۱- دریافت مجوز کار پس از تحصیل

در بسیاری از کشورها، فارغ التحصیلان می توانند ویزای تحصیلی خود را به ویزای کاری تبدیل کنند. این فرآیند معمولاً نیازمند پیدا کردن یک کارفرما و ارائه قرارداد کاری است.

۲- برنامه های اقامت پس از تحصیل

• کانادا: برنامه PGWP برای کار بدون نیاز به اسپانسر کارفرما
• آلمان: ویزای Job-Seeker برای جستجوی کار
• استرالیا: ویزای Subclass 485 برای کار پس از تحصیل
• انگلستان: ویزای Graduate Route برای دو سال اقامت بدون نیاز به اسپانسر

۳- دریافت کارت اقامت دائم (PR) پس از کار در کشور مقصد

• کانادا: از طریق Express Entry یا برنامه های استانی (PNP)
• آلمان و فرانسه: دریافت اقامت دائم پس از ۵ سال کار و پرداخت بیمه
• استرالیا و انگلستان: دریافت ویزای کاری بلندمدت و سپس PR
• آمریکا: دریافت ویزای H-1B و سپس گرین کارت

نتیجه گیری

در کشورهایی مانند کانادا و آلمان، فارغ التحصیلان می توانند با ویزای جستجوی کار (Job-Seeker Visa) وارد بازار کار شوند، در حالی که ادامه تحصیل یا شرکت در دوره های کارآموزی نیز شانس اشتغال را افزایش می دهد.

همچنین در کانادا و انگلستان، دانشجویان بین المللی امکان راه اندازی استارتاپ دارند اما معمولاً به مجوزهای خاص نیاز است، در حالی که آمریکا محدودیت های بیشتری برای کارآفرینی دانشجویان اعمال می کند.

این شرایط برای مهاجران ایرانی که به دنبال فرصت های شغلی یا کارآفرینی در خارج از کشور هستند، اهمیت دارد و انتخاب آگاهانه مسیر مهاجرت می تواند موفقیت آن ها را تضمین کند.

آیا شما هم قصد مهاجرت تحصیلی را دارید؟ موانع و چالش های مهاجرت تحصیلی از دیدگاه شما چیست؟ بنظر شما ایرانیان بهتر است به کدام کشور مهاجرت تحصیلی کنند؟ ما مشتاقیم نظرات و تجربیات شما را در بخش دیدگاه ها با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.

اگر قصد تحصیل در خارج از کشور را دارید و در خصوص شرایط اخذ ویزای تحصیلی سوالاتی برایتان پیش آمده است، مؤسسه مهاجرتی ایمیگو با بهره گیری از تیم کارشناسی مجرب و متعهد، آماده است تا شما را در این مسیر همراهی کند.

• شماره تماس مشاوره رایگان: ۰۲۱۸۸۵۱۴۵۲۸