زبان فنلاندی (Finnish) و سوئدی (svenska) هر دو زبان‌های رسمی کشور فنلاند هستند، اگرچه بیش از ۸۵ درصد مردم این کشور از زبان فنلاندی استفاده می‌کنند. در این مطلب می‌خواهیم درباره زبان‌های رسمی کشور فنلاند و ریشه‌های آن صحبت کنیم و ببینیم زبان سوئدی چطور به این کشور نفوذ کرد و مقام زبان رسمی فنلاند را به دست آورد. همچنین در پایان این مطلب می‌توانید جدول اقلیت‌های زبانی فنلاند را ببینید.

زبان‌های رسمی کشور فنلاند

طبق گزارش‌های رسمی دولت فنلاند در سال ۲۰۲۲، حدود ۸۵/۷ درصد از ساکنین فنلاند به زبان فنلاندی صحبت می‌کنند. دومین زبان رسمی فنلاند نیز زبان سوئدی است که ۵/۲ درصد جمعیت کشور از آن استفاده می‌کنند. آن ۰/۱ درصدِ باقیمانده هم به اقلیت‌های زبانی در فنلاند می‌رسد که در همین مطلب به آن‌ها اشاره می‌کنیم!

نتیجه چی شد؟ فنلاند یک کشور دوزبانه است. زبان فنلاندی و زبان سوئدی دو زبان رسمی کشور فنلاند هستند.

زبان فنلاندی یا سوئدی؛ اولویت با کدام است؟

هرچند تعداد افرادی که زبان فنلاندی زبان مادری آن‌هاست با افرادی که زبان اولشان سوئدی است،‌ اختلاف زیادی دارد اما دولت فنلاند هر دوی آن‌ها را به رسمیت می‌شناسد. گواه این ماجرا این است که در مدرسه کودکان هم دروس زبان فنلاندی و هم سوئدی را یاد می‌گیرند. در ارگان‌های دولتی معمولا از زبان فنلاندی به عنوان زبان رسمی استفاده می‌شود اما پرسنل باید به زبان سوئدی مسلط باشند و در صورت نیاز از آن استفاده کنند. اگر درباره سایر ویژگی‌های فنلاند کنجکاو هستید، در مطلب شرایط زندگی در فنلاند،‌ راهنمای کاملی درباره این کشور ارائه کرده‌ایم.

جالب است این را هم بدانید که زبان رسمی در برخی از شهرها و استان‌های کشور فنلاند، سوئدی است. یادتان هست گفتیم ۵/۲ درصد از فنلاندی‌ها زبان اول خود را سوئدی می‌دانند؟ از این میزان، ۹۲/۴ درصد در منطقه آلندِ فنلاند زندگی می‌کنند! این منطقه محل تجمع سوئدی‌زبان‌ها در فنلاند است. اگر به آلند بروید،‌ می‌بینید که روی تابلوهای راهنمایی و رانندگی، همه عبارات اول به زبان سوئدی و بعد به زبان فنلاندی نوشته شده است و حتی در بعضی موارد فقط به زبان سوئدی اکتفا کرده‌اند.

می‌توان اینطور گفت که زبان فنلاندی و سوئدی هر دو بچه‌های فنلاند هستند و فنلاند هم هر دوی آن‌ها را به یک میزان دوست دارد اما زبان فنلاندی فرزند ارشد محسوب می‌شود و اجتماعی‌تر و کارراه‌بنداز است، در مقابل، زبان سوئدی کمی منزوی است ولی در برخی محافل گوی دلبری را از زبان فنلاندی می‌رباید و جمع را در دست خود می‌گیرد (مثلا در آلند)!

زبان فنلاندی

زبان فنلاندی در سال ۱۸۶۳ میلادی به مقام رسمی دست یافت و به عنوان زبان ملی این کشور فنلاند ثبت شد! حالا اینکه قبل از آن، مردم فنلاند چه می‌کردند و به چه زبانی منظورشان را به هم می‌رساندند، بماند برای قسمت بعدی مطلب.

در تمامی سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی و آموزشی فنلاند از این زبان استفاده می‌شود. هرچند بیشتر فنلاندی‌ها زبان انگلیسی را بلدند اما اگر با آن‌ها به زبان انگلیسی حرف بزنید، فقط جایگاه خود را به عنوان توریست تثبیت می‌کنید، نه یک مقیم فنلاند.

زبان فنلاندی با حروف لاتین نوشته می‌شود و قواعد خاص خود را دارد. یعنی اگر فکر می‌کنید که با دانستن زبان سوئدی یا روسی یا نروژی (کشورهای همسایه فنلاند) به زبان رسمی کشور فنلاند هم مسلط خواهید شد، سخت در اشتباهید. زبان فنلاندی از بیخ و بن داستان دیگری دارد و از زبان‌های رایج اطراف خود الگو نگرفته است.

بسیاری از افراد معتقدند زبان فنلاندی سخت و پیچیده است اما کسانی که این زبان را تدریس می‌کنند، می‌گویند زبان فنلاندی مثل زبان چینی یا ژاپنی سخت نیست، بلکه صرفا متفاوت است و زمان می‌برد تا با اصول و قواعد آن کنار بیایید. حالا اینکه این حرف را برای گرم شدن بازار کار خودشان می‌زنند یا واقعیت را می‌گویند، برای ما روشن نیست!

ریشه زبان فنلاندی

حالا می‌خواهیم ببینیم زبان کشور فنلاند از کجا آمده و ریشه آن چیست؟ برای این کار لازم است شال و کلاه کنیم و به ۳ هزار سال پیش از میلاد بازگردیم.
۳ هزار سال پیش از میلاد، در همین منطقه‌ای که امروز آن را به عنوان فنلاند می‌شناسیم، قومی زندگی می‌کردند که زبان مورد استفاده آن‌ها فینو-اوگری بود. امروزه زبان فنلاندی، مجاری، استونیایی و چند زبان محدود که در برخی مناطق روسیه استفاده می‌شوند، در دسته فینو-اوگری قرار دارند. پس می‌شود گفت زبان کشور فنلاند قدمتی طولانی دارد.

قدمت زبان فنلاندی

زبان کشور فنلاند برخلاف زبان‌های اسکاندیناویایی همسایه‌اش، منشأ هندواروپایی ندارد و به همین دلیل هم قدمت آن در میان زبان‌های رایج در کشورهای اروپایی بیشتر است.
زبان فنلاندی در طول تاریخ کامل شده و طی این سال‌ها ممکن است در واژگان و گرامر، تحت تاثیر زبان و فرهنگ کشورهایی مانند سوئد، روسیه و حتی آلمانی قرار گرفته باشد. با این حال، زبان فنلاندی توانسته منحصر به فرد بودن و ویژگی‌های خاص خود را حفظ کند.

اهمیت زبان فنلاندی

زبان فنلاندی جدا از منحصر به فرد بودن، جایگاه ویژه‌ای در قلب مردم فنلاند دارد. این زبان فقط یک وسیله ارتباطی نیست، بلکه بخشی حیاتی از هویت فرهنگی آنهاست. تاریخ فنلاند، باورها و ارزش‌ها، ادبیات، موسیقی فولکلور و… در فنلاند همگی عمیقاً با زبان این کشور گره خورده‌اند و نسل به نسل میان فنلاندی‌ها ادامه یافته‌اند.

فنلاندی زبان مادری چند درصد از فنلاندی‌هاست؟

طبق آمار سال ۲۰۲۲ دولت فنلاند، فنلاندی زبان مادری ۸۵/۷ درصد از مردم این کشور است.

در کنار زبان مادری، ۹۳ درصد از فنلاندی‌هایی که در بازه سنی ۱۸ تا ۶۴ سال قرار دارند، می‌توانند به یک زبان خارجی هم صحبت کنند و ۷۸ درصد از آن‌ها به دو زبان یا بیشتر مسلط هستند. این آمار نشان می‌دهند که فنلاندی‌ها از لحاظ مهارت زبان غنی هستند و چیزی کم ندارند اما ترجیح خودشان این است که خارجی‌ها و مهاجران با آن‌ها به زبان رسمی و فراگیر کشورشان یعنی زبان فنلاندی صحبت کنند.

زبان سوئدی

تا اینجا متوجه شدیم که زبان سوئدی هم زبان رسمی کشور فنلاند است اما فقط ۵/۲ درصد از مردم آن را به عنوان زبان اول خود در زندگی روزمره به کار می‌برند. با این تفاسیر شاید باورش برایتان سخت باشد که از قرن شانزدهم تا اواخر قرن نوزدهم، زبان سوئدی زبان رسمی کشور فنلاند بود.

در حال حاضر، بیشترین تعداد سوئدی‌زبان‌های فنلاندی در شهرهای هلسینکی، پوروو، اسپو و واسا زندگی می‌کنند. برای مثال در شهر هلسینکی، زبان مادری ۵/۵ درصد از جمعیت سوئدی است. اما تنها منطقه‌ای از فنلاند که تک‌زبانه است و زبان رسمی آن سوئدی اعلام شده، جزایر آلند است.

ریشه زبان سوئدی در فنلاند

در قسمت قبل گفتیم از قرن شانزدهم تا اواخر قرن نوزدهم، زبان سوئدی زبان رسمی کشور فنلاند بود. برای اینکه دلیل این موضوع را بفهمیم، لازم است سری به تاریخ فنلاند بزنیم و ببینیم این کشور چه وقایعی را پشت سر گذاشته است.

برخلاف چیزی که امروز از رابطه مستحکم میان سوئد و فنلاند می‌بینیم و آن‌ها را کشورهای دوست و همسایه می‌دانیم، قرن ۱۲ تا ۱۴،‌ در جریان جنگ‌های صلیبی، فنلاند به استعمار سوئد درآمده بود. استعمار هم که معلوم است چه بلایی بر سر یک کشور می‌آورد و چه کینه‌ای در دل مستعمران ایجاد می‌کند. در آن سال‌ها فنلاند تحت حاکمیت سوئد اداره می‌شد و عملا جزئی از این کشور بود. فرهنگ سوئدی‌ها به مرور به زندگی فنلاندی‌ها نفوذ کرد و در همان سال‌های اولیه جنگ، زبان رسمی کشور فنلاند، سوئدی اعلام شد.

پس از جنگ میان سوئد و روسیه، در سال ۱۸۶۳، فنلاند پس از سال‌ها حقارت و بدبختی، از دست استعمارگران سوئدی به دست امپراتوری روسیه افتاد اما همچنان زبان رسمی این کشور سوئدی بود. فنلاندی‌ها که دیگر از دست آوارگی میان حکومت دو کشور همسایه خود عاصی شده بودند،‌ هرچه در توان داشتند، انجام دادند تا شر آن‌ها را از سرزمین خود کم کنند. بعد از سال‌ها تقلا و تلاش،‌ بالاخره فنلاندی‌ها در سال ۱۹۱۷، استقلال خود را به دست آورند. از آن زمان تا کنون فنلاند به عنوان یک کشور دو زبانه شناخته می‌شود. هرچند زبان فنلاندی و سوئدی هر دو به عنوان زبان رسمی این کشور انتخاب شده‌اند اما تعداد افرادی که از زبان فنلاندی استفاده می‌کنند، اختلاف جایگاه این دو زبان را میان فنلاندی‌ها نشان می‌دهد.

حالا که قصه ورود زبان سوئدی به فنلاند و سپس بازگشت زبان فنلاندی به این کشور را می‌دانید، احتمالا برایتان روشن شده که چرا فنلاندی‌ها به زبان کشور خود افتخار می‌کنند. برای آن‌ها زبان فنلاندی نماد آزادی و استقلال سرزمین‌شان است.

سایر زبان‌های مورد استفاده در فنلاند

همانطور که گفتیم، علاوه بر زبان فنلاندی و سوئدی، چند اقلیت زبانی نیز در فنلاند وجود دارد. برخی از این زبان‌ها عبارتند از:

1. روسی
2. استونیایی
3. عربی
4. انگلیسی
5. سومالیایی
6. فارسی
7. کردی
8. چینی
9. آلبانیایی
   و…

جدول میزان استفاده از اقلیت‌های زبانی در فنلاند

در جدول زیر می‌توانید تعداد افرادی را که به زبان‌هایی جز فنلاندی و سوئدی صحبت می‌کنند، به تفکیک زبان مورد استفاده در فنلاند ببینید. این داده‌ها مربوط به سال ۲۰۲۲ می‌شود:

زبان	جمعیت (نفر)
روسی	93,535
استونیایی	50,318
عربی	39,069
انگلیسی	29,448
سومالیایی	24,647
فارسی	18,097
کردی	16,603
چینی	15,735
آلبانیایی	15,576
ویتنامی	13,138
تایلندی	11,274
ترکی	10,913
اسپانیایی	10,600
اکراینی	8,761
سایر زبان‌ها	8,628
تاگالوگ	8,158
آلمانی	7,611
رومانیایی	6,633
بنگالی	6,374
لهستانی	6,243
نپالی	5,818
فرانسوی	5,547
اردو	4,985
پرتغالی	4,063
هندی	3,778
ایتالیایی	3,510
بلغاری	3,491
مجاری	3,404
سواحیلی	3,006
تامیلی	2,795

منبع:  stat.fi
سخن پایانی
فنلاند کشوری دوزبانه است. اگرچه زبان فنلاندی و زبان سوئدی، هر دو زبان رسمی کشور فنلاند هستند اما طبق آمار سال ۲۰۲۲، حدود ۸۵/۷ درصد از ساکنین فنلاند به زبان فنلاندی و فقط ۵/۲ درصد به زبان سوئدی صحبت می‌کنند. در برخی از مناطق فنلاند مانند آلند، زبان سوئدی به عنوان زبان اول انتخاب شده است. ورود زبان سوئدی به کشور فنلاند دلایل تاریخی دارد که در این پست از بلاگ ایمیگو به آن‌ها پرداختیم.